BÀI GIẢNG TẮC RUỘT (Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và xử trí) chi tiết

TẮC RUỘT

NỘI DUNG

- Khái niệm: tắc ruột là sự đình chỉ lưu thông các chất chứa trong lòng ruột. Nếu sự bế tắc trong lòng ruột xảy ra không hoàn toàn gọi là bán tắc ruột.

1. Nguyên nhân có 2 loại

- Tắc ruột cơ năng: các chất dịch trong lòng ruột không lưu thông được do mất nhu động ruột, thường gặp sau mổ ổ bụng, do viêm màng bụng, do chấn thương cột sống…

- Tắc ruột cơ học: xảy ra khi có cản trở cơ học, do các nguyên nhân: búi giun, bã thức ăn, khối u, xoắn ruột, dính ruột sau mổ, lồng ruột, thoát vị nghẹt, tắc ruột bẩm sinh..

2. Triệu chứng

2.1. toàn thân : tùy thuộc vào vị trí, nguyên nhân gây tắc, BN trong tình trạng mất nước và nhiễm độc.

2.2. Cơ năng:

- Đau bụng từng cơn, cơn đau ngày càng mau dần.

- Nôn: thường nôn ra dịch dạ dày, thức ăn

+ tắc ruột ở cao thường nôn sớm, nôn nhiều lần

+ tắc ruột ở thấp có khi chỉ buồn nôn

- Bí trung tiện: là triệu chứng trung thành, có giá trị chẩn đoán.

2.3.Thực thể:

- bụng chướng: chướng ít trong tắc ruột cao, chướng nhiều trong tắc ruột thấp đến muộn.

- dấu hiệu rắn bò: quan sát thấy trong cơn đau hoặc kích thích vào thành bụng.

- dấu hiệu quai ruột nổi: thấy hình quai ruột nổi trên thành bụng BN, có trong tắc ruột đến muộn hoặc tắc ruột cơ năng.

2.4. cận lâm sàng

- chụp X-Quang không chuẩn bị ở tư thế đứng: thấy hình ảnh mức nước, mức hơi.

- Xét nghiệm máu:

+ điện giải đồ: rối loạn các chất điện giải

+ công thức máu: số lượng hồng cầu tăng, hematocrit tăng.

+ urê máu tăng cao

3. chẩn đoán

3.1. Chẩn đoán xác định

- đau bụng từng cơn

- bí trung đại tiện

- có dấu hiệu rắn bò hoặc dấu hiệu quai ruột nổi.

- X-Quang: thấy hình ảnh mức nước mức hơi

3.2. Chẩn đoán nguyên nhân: thường gặp theo lứa tuổi

- trẻ sơ sinh: không có hậu môn, teo ruột, tắc ruột phân su

- trẻ từ 4-12 tháng: lồng ruột

- trẻ từ 4-12 tuổi: giun, thoát vị bẹn nghẹt

- người lớn: dính ruột sau mổ, thoát vị bẹn nghẹt, ung thư, xoắn ruột

- người già: ung thư đại tràng, thoát vị bẹn nghẹt

4. Xử trí

4.1. Tại tuyến y tế cơ sở

- Đặt ống sonde đến trên vị trí tắc để hút dịch

- Kháng sinh bằng đường tiêm

- Bồi phụ nước và điện giải

- gửi người bệnh đi tuyến có điều kiện phẫu thuật sớm.

4.2. Tuyến có khả năng phẫu thuật

     Tắc ruột cơ học phải mổ để giải quyết nguyên nhân gây tắc

VD: mổ lấy giun, lấy bã thức ăn.

- mổ tháo xoắn, tháo lồng.

- Gỡ dính, cắt dây chằng

- Cắt đoạn ruột tổn thương không hồi phục, sau đã nối lại ruột, hoặc làm hậu môn nhân tạo.

- Dẫn lưu ruột non.

- Bồi phụ nước và điện giải, dùng kháng sinh trước và sau mổ./